Het virus rekent af met de bureaucratie in de zorg: ‘We bewijzen nu dat onzinnige lijstjes bijhouden er niet toe doet’ (Accentueel 2020)

Ina Kerkdijk is directeur Woonzorg bij ZorgAccent. Dit artikel werd 21 april gepubliceerd in de Tubantia als onderdeel van een reeks verhalen met mensen met een opvatting over hoe de toekomst met corona eruitziet.

Hoe kijk jij naar dit alles?
‘We zijn in een andere wereld beland. Wat blijft is dat we binnen ZorgAccent, de plek waar ik werk, de taak hebben zo goed mogelijk te zorgen voor onze kwetsbare ouderen. Ze lopen heel veel risico. We nemen maatregelen om te voorkomen dat medewerkers en externen het virus naar binnen brengen.’

Schrijnend dat het binnen komt door de mensen die komen helpen.
‘Ja, met alle goede bedoelingen. Wij hebben al in een vroeg stadium onze locaties en afdelingen gesloten. Voor familie is dat heel naar, voor de bewoners, vrijwilligers en de medewerkers. Dit doen we om de bewoners te beschermen. Zij hebben het niet. Zij gingen niet skiën, ze hebben geen carnaval gevierd. Als ze besmet zijn wordt dat veroorzaakt door andere mensen. Daar hebben we heftige maatregelen op moeten nemen.’

Heb je veel angst gezien?
‘Ik zie nog steeds angst. In het begin zie je het omdat niemand weet wat er aan de hand is. Ik zie ook angst bij medewerkers. Met name bij de landelijke schaarste aan persoonlijke beschermingsmiddelen. Wij hebben op dit moment nog voldoende. Wij halen het wel. Maar alles wat ik vandaag zeg, kan morgen anders zijn. We hebben nu maar heel weinig besmette bewoners. We hebben ze geïsoleerd op een specifieke afdeling. We laten elke dag bewoners testen die klachten hebben. Als het er morgen opeens veel meer zijn, dan gaat het hard met de beschermende middelen. Daarin worden we regionaal goed ondersteund. Ik denk dat we in Twente het redelijk goed onder controle hebben.’

Was er altijd begrip voor de maatregelen?
‘Mensen begrijpen het wel, maar hoe langer het duurt, des te lastiger het wordt om op te brengen. Het constant uitleggen waarom we dingen doen hoe we ze doen, dat snappen mensen wel. Maar nu het lang duurt ontstaat er een andere situatie, omdat men verlangt naar een vader, moeder, zus, broer. Dat snap ik. Het is hartstikke verdrietig. ZorgAccent heeft een week voordat de maatregel kwam de verpleeg- en verzorgingshuizen zelf al op slot gedaan. Bezoek kon niet meer komen. Dat is ook een beetje boerenverstand.’

Zitten er ook positieve kanten aan?
‘Er is veel meer rust op de groep. Alle aandacht is voor wonen en welzijn. We volgen gewoon de dagstructuur en dat creëert rust. Onze bewoners zijn niet altijd gebaat bij veel bezoek of aanloop.

En ook belangrijk – ik gooi ‘m er maar even in: we worden niet lastig gevallen door allerlei instanties die willen dat we onzinnige administratieve dingen doen. Hoeven we even niet. Het is allemaal uitgesteld. En dan blijkt dat we nog steeds supergoede zorg verlenen. Ik ben ontzettend trots op onze medewerkers die dag in dag uit bezig zijn met het vak: zorgen voor onze bewoners, en niet met allerlei administratieve zaken waar ik van vind dat die er niet toe doen.’

Heb je begrip voor mensen die zeggen: het wordt tijd dat de economie weer voorop komt?
‘Ik begrijp dat. We krijgen straks met een enorme economische crisis te maken. Faillissementen, winkels die sluiten. Daar zullen we als Nederland van alles aan moeten doen. Straks hebben we het virus onder controle, maar dan komt er nog een hele rit achteraan.’

Vaste vraag: kunnen we ooit nog weer zo onbekommerd leven als voorheen?
‘Of we altijd onbekommerd hebben kunnen leven, weet ik niet. Ook hiervoor waren er situaties dat mensen zich zorgen maakten. Ik merk dat mensen heel goed in staat zijn zich aan te passen. Ik vind het zelf al heel normaal dat ik anderhalve meter afstand houd. Een hand geven doe ik allang niet meer. Het aanpassingsvermogen van de mens gaat snel. Ik ben een optimistisch mens. Elke dag proberen een feestje te maken. Het feestje zal er alleen anders uitzien.’

En over vijf jaar?
‘Dan hebben we het virus onder controle en is er een vaccin. En ik hoop dat we ook weer leren van wat we nu meemaken. Wat ik als voorbeeld gaf, dat het zo rustig is op de afdelingen. Geen administratieve onzin. Het is nu gebaseerd op vertrouwen. Ik hoop dat we over vijf jaar geleerd hebben dat het zo werkt. Die bureaucratie is altijd een struggle geweest van ZorgAccent. Het doet er niet toe. Met wat niet nodig is, moet je onze zorgverleners niet vermoeien. Onzinnige lijstjes en administratie bijhouden heeft geen toegevoegde waarde. En dat bewijzen we nu elke dag.’