We begrijpen elkaar wat beter

Cliënten: Petra, Patrick, Sophie & Elise, thuisbegeleider: Lilian Veldman, interview door Anyta Mulder

Lilian brengt rust, begrip en duidelijkheid

Om het ijs te breken is de eerste vraag die ik bij de start van een interview vaak stel ‘Vertel eens wat over jezelf en over je jeugd…’ Het blijkt voor de 33-jarige Petra uit Almelo een niet zo makkelijk te beantwoorden vraag. Haar jeugd heeft van Petra iemand gemaakt met een laag zelfbeeld. Thuisbegeleider Lilian Veldman helpt Petra met het versterken van haar zelfvertrouwen en het stellen van grenzen. Ook ondersteunt Lilian Petra en haar man Patrick bij de opvoeding van hun twee dochtertjes Sophie (2011) en Elise (2014).

Omdat Petra het moeilijk vindt om over haar jeugd te praten, vraagt ze Lilian de eerste vraag te beantwoorden: ‘Petra is in haar jeugd geestelijk mishandeld door haar licht verstandelijk beperkte moeder. Haar vader was vaak weg, waardoor haar moeder er vaak alleen voor stond. Iets wat moeder moeilijk aankon. Dit betekende dat Petra heel weinig aandacht kreeg. Met als gevolg dat Petra nu moeilijk grenzen kan stellen en zichzelf wegcijfert. Deze houding had ook consequenties in haar werk bij een pakketdienst…’ Petra: ‘Ik ben in 2010 burn-out geraakt. Het werk werd alsmaar meer en meer, totdat ik met de auto over de kop vloog en in de sloot belandde.’ Lilian vult aan: ‘Toen heeft Patrick aangegeven dat het zo niet meer verder kon. Net als Patrick ervoor heeft gezorgd dat ze het ouderlijk huis verlaat en ze gaan samenwonen.’ Petra: ‘Dat was mijn redding.’

Praktische ondersteuning bij opvoeding
Op 25 september 2011 wordt Sophie geboren. Als Sophie naar de peuterspeelzaal gaat, komen Patrick en Petra er achter dat Sophie anders is dan andere kinderen. Petra: ‘Ze was heel druk en kende geen grenzen. Ik ben de leidsters er nog steeds heel dankbaar voor, dat zij dat ook zagen en erkenden.’ Toen is het balletje gaan rollen. Allereerst schakelt Sophie’s school Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie in. Zij stellen vast dat Sophie PDD-NOS met kenmerken van ADHD heeft en adviseren om Sophie naar de zogenaamde ‘onderwijszorgklas’ te laten gaan. Lilian: ‘Dat is een school met dagbesteding. Kinderen worden daar gevolgd door allerlei deskundigen zoals een orthopedagoog en fysiotherapeut.’ Om Patrick en Petra te ondersteunen bij de opvoeding schakelt de orthopedagoog van Karakter de thuisbegeleiding van ZorgAccent in, in de persoon van Lilian Veldman. Het is dan augustus 2015.

Ander leven
Lilian: ‘Ik ben gestart met een intake om vast te stellen aan welke doelen Petra wil werken.’ Petra: ‘Mijn doelen zijn consequent zijn, grenzen aangeven en hoe om te gaan met een kind met PDD-NOS/ADHD. Thuis maar ook buiten huis. Lilian leert me hoe ik vanuit rust op mijn kinderen kan reageren. Maar ook hoe ik de aandacht tussen mijn kinderen beter kan verdelen. Ook heb ik geleerd Patrick meer bij de opvoeding te betrekken. Ook naar hem moest ik assertiever zijn. Maar dat gaf Patrick zelf ook al aan.’ Lilian: ‘In gesprek met Patrick en Petra heb ik afspraken gemaakt wie er wat oppakt in de opvoeding en hoe ze elkaar hierin kunnen steunen. Zodat ze samen weer een team vormen. Patrick is voor zijn werk veel van huis. Maar Petra nam ook als vanzelfsprekend de hele opvoeding op zich. Een voorbeeld dat ze uit haar opvoeding meekreeg met een vader die veel weg was.’

Een handvol spaghetti
Lilian voert gesprekken met Patrick en Petra. Ook op tijdstippen dat de kinderen thuis zijn, is Lilian aanwezig om de knelpunten te signaleren. Lilian: ‘Vooral het eten aan tafel was een piekmoment. Met toestemming van de ouders eet ik dan mee om te kijken naar wat er gebeurt, naar de patronen. We hebben onder meer de Triple P methode toegepast. Meer informatie over deze methode leest u op pagina 44. Vragend naar hoe dat dan gaat, roept Petra ‘spaghetti‘. Lilian licht toe: ‘Bij het eten van spaghetti stopt Sophie een handvol in haar mond. De vader reageert boos met ‘doe eens normaal, zo eet je toch niet?’. Om de situatie helder te krijgen voor Patrick biedt Lilian aan om het even over te nemen. Ze laat dan zogenaamd voorbeeldgedrag zien. Zodat in een volgende situatie Patrick dit zelf kan oppakken. Lilian: ‘Zonder kinderen bespreek ik dan met Patrick en Petra na wat de vervolgstappen zijn, in handelen en communicatie. Bijvoorbeeld door kinderen te belonen voor positief gedrag. Petra vult aan: ‘ Daar had ik wel heel veel moeite mee. Ik begon snel te schreeuwen of ik gaf ze alsnog hun zin…’ Lilian: ‘Het gaat om het begrenzen van het gedrag. En dat geldt ook voor zusje Elise die het gedrag van Sophie kopieert, maar geen PDD NOS heeft.’

Haar mannetje staan
Lilian begeleidt Petra ook bij het stellen van haar grenzen. Petra: ‘Bijvoorbeeld bij mijn schoonouders, ze verwijten me van alles en kleineren me. Ze bagatelliseren de opvoedproblemen met Sophie. Lilian heeft toen aangegeven dat ik maar eens tegengas moest geven. Hierbij heeft Lilian de KOT-Methode toegepast. Meer informatie over deze methode leest u op pagina 52. Petra: ‘Ik sta mijn mannetje nu. Dat heeft Lilian me geleerd.’ Lilian: ‘Niemand uit haar familie geeft haar ooit aan dat ze het goed doet. Ze was niet gewend om complimenten te krijgen. Nu ze daar meer bewust van is, kan ze dat bij haar kinderen wel. Lilian: ‘We hebben ook een methode ontwikkeld met picto’s. Het beloningssysteem met duim op en duim neer hangt op de koelkast. Zo combineer ik bij dit gezin verschillende methodes.’ En dat werkt!

Samen in gesprek
Lilian begeleidt het gezin niet alleen thuis, ze gaat ook mee met gesprekken op school. Dan kijkt ze welke handvatten Patrick en Petra ook thuis kunnen gebruiken. Om de ouders te ontlasten gaat Lilian samen met hen op zoek naar een passende zorgboerderij voor Sophie. En ook hier gaat ze mee met de gesprekken die gevoerd moeten worden. Lilian heeft hiervoor ook contact met de wijkcoach die de indicatie afgeeft voor de zorgboerderij. Zij inventariseert hoe de hulpverlening verloopt en overlegt of de hulpverlening nog moet worden bijgesteld, welke indicatie er nodig is en of deze verlengd moet worden.

Overbodig maken
Lilian begeleidt het gezin nu bijna drie jaar. De indicatie is inmiddels voor een jaar verlengd. Eerst kwam Lilian twee keer in de week anderhalf uur, nu is dat teruggebracht tot een keer per week anderhalf uur. Lilian licht toe: ‘Dat zijn korte gesprekken om bij te stellen en Petra te begeleiden naar werk. We zijn nu aan het afbouwen. De indicatie is voor een jaar, maar als de begeleiding eerder gestopt kan worden, doen we dat.

Rust en begrip
Als ik vraag om in een paar woorden te vertellen wat er zou zijn gebeurd als de thuisbegeleiding er niet was geweest, antwoordt Petra zonder een moment te twijfelen: ‘Dan was het niet goed gegaan met de kinderen en tussen Patrick en mij ook niet. Lilian heeft voor heel veel rust, begrip en duidelijkheid gezorgd. We begrijpen elkaar beter.’ Lilian incasseert het compliment glimlachend: ‘Dankjewel! Maar jij mag er trots op zijn dat je hulp hebt gevraagd!’

Dit artikel is één van de verhalen uit het boek Thuisbegeleiding Over de drempel.

Bestel het boek hier.